یک سناریو برای تشدید بحران دیپلماتیک
تقابل سیاسی، امنیتی، اقتصادی و تبلیغاتی جهان غرب علیه روسیه در طی سال های اخیر به اوج خود رسیده است و حتی ابعاد آن در طی سال های اخیر در بعضی زمینه ها از دوران جنگ سرد هم فراتر رفته است. در پرونده های سقوط هواپیمای مالزیایی “ام اچ ۱۷” در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۴ در آسمان شرق اوکراین، انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا، قضیه مسمویت “سرگئی اسکریپال” مامور سابق سازمان اطلاعات ارتش روسیه و جاسوس بریتانیا روز ۴ مارس در شهر سالزبری و به تازگی سناریوی قتل ساختگی ” ارکدی بابچنکو” روزنامه نگار مخالف دولت روسیه در اوکراین به خوبی می توان این جنگ سیاسی – تبلیغاتی را مشاهده کرد. در این میان اما موضوعی که تقریبا بسیاری از باورهای متداول در این خصوص را به هم ریخت افشای سناریوی قتل ساختگی ارکدی بابچنکو در آپارتمانی در شهر “کی یف” در ۳۰ ماه مه بود که پس از ۲۴ ساعت که تمام مقامات سیاسی، امنیتی و اطلاعاتی اوکراینی به صورت رسمی تابع صحنه سازی از یک قتل دروغین افکارعمومی جهانی و محافل سیاسی و در این مورد حتی نهادهای مرتبط با حقوق روزنامه نگاران را علیه مسکو به صحنه آوردند، به ناگهان خبرنگار مقتول “زنده” شد و در کنار مقامات بالارتبه امنیتی و اطلاعاتی اوکراینی در یک کنفرانس مطبوعاتی شرکت کرد. در این کنفرانس مطبوعاتی تمام آن توجیهاتی که از طرف ارکادی و مقامات رسمی اوکراین ارائه شد نه تنها از ماهیت این اقدام ساختگی چیزی کم نکرد که حتی بر خشم نهادهای حقوق بشری، جامعه بین المللی روزنامه نگاران و مقامات اتحادیه اروپایی نیز افزود. چرا که از یک طرف با همدستی یک خبرنگار با نهادهای اطلاعاتی و امنیتی، افکار عمومی جهان فریب داده شده بود و اعتبار جامعه مطبوعاتی به خصوص بعد از واکنش اعتراضی این نهادها در محکومیت مسکو در مظان بی اعتباری قرار گرفته بود. از طرف دیگر جهان سیاست و افکارعمومی بین المللی با افشای این سناریو که با بازیگری مسببان آن دیگر نیازی به حدس و گمان در مورد مهندسی خبر و تزویر حوزه سیاست نبود، بسیاری از باورهای گذشته و اعتماد به اطلاعات ارائه شده به کلی مخدوش گردید.
[perfectpullquote align=”full” bordertop=”false” cite=”” link=”” color=”” class=”” size=””]در هیچ کدام از پرونده های موجود تاکنون مستندات پرونده به یک دادگاه ملی و بین‌المللی معتبر احاله نشده است و تنها همگی در استناد به گزارشات اطلاعاتی یا کمیته های تحقیقاتی یکجانبه مورد بررسی قرار گرفته است. [/perfectpullquote]
نکته مهم در این میان توجیهات بسیار سطحی و دور از کار حرفه یی اطلاعاتی – امنیتی است که ارشدترین مقامات نهادهای اوکراینی در خصوص این قتل ساختگی در کنفرانس مطبوعاتی ارائه داده اند در حالی که برای خنثی کردن یک ترور هیچ نیازی به اجرای چنین سناریویی لازم نبود. چنانچه “یوری لوتسنکو” دادستان کل اوکراین نیز که در این کنفرانس مطبوعاتی حاضر بود اجرای چنین سناریوئی را «برای آنکه سازمان دهندگان این جنایت واقعاً بپندارند که در کار خود موفق شده‌اند» ضروری خوانده است. هم چنین “واسیل گریتساک” رئیس سرویس‌های امنیتی اوکرائین نیز در این نشست مطبوعاتی می گوید “روسیه طرح این قتل را تدارک دیده و از اینکه ادارۀ تحت نظر او توانسته این توطئۀ قتل را خنثی کند و اطلاعات مهمی در این زمینه بدست آورد” ابراز خرسندی کرده است. این در حالی است که به گزارش بنگاه های خبری بین المللی گفته شده است “سازمان خبرنگاران بدون مرز” که قتل ارکدی بابچنکو را یک جنایت «نفرت بار» توصیف کرده بود، در پی اعلام زنده بودن او، صحنه سازی مسئولان اوکرائینی را نیز «تاسف آور» خواند. دبیرکل این انجمن “کریستف دولوار” گفته است هیچ چیز به صحنه آوردن قتل یک روزنامه نگار را توجیه نمی‌کند. هم چنین “فدراسیون بین‌المللی روزنامه نگاران” نیز این اقدام اوکرائین را «غیرقابل قبول» توصیف کرد و با انتشار بیانیه‌ای «به صحنه آوردن قتل یک روزنامه نگار را ناپذیرفتنی» خواند. اتحادیۀ اروپا نیز که روز گذشته در پی اعلام خبر قتل ارکدی بابچنکو، با انتشار بیانیه‌ای خواستار انجام سریع یک «تحقیق شفاف برای سپردن مسئولان این جنایت به دادگستری» شده بود، بدنبال فاش شدن صحنه‌سازی بودن این ماجرا، خواستار دریافت جزئیات بیشتر در این زمینه شد.
آنچه امروز در حوزه تاثیر نهادهای اطلاعاتی و پروپاگاندای خبری در مورد یک جنگ پنهان سیاسی – تبلیغاتی علیه روسیه می گذرد و به استناد آن نیز بسیاری تحریم های اقتصادی و دیپلماتیک علیه این کشور اعمال شده است همگی تنها در چارچوب گزارشات اطلاعاتی و اراده سیاسی بوده است. در هیچ کدام از پرونده های موجود تاکنون مستندات پرونده به یک دادگاه ملی و بین المللی معتبر احاله نشده است و تنها همگی در استناد به گزارشات اطلاعاتی یا کمیته های تحقیقاتی یکجانبه مورد بررسی قرار گرفته است. اما مورد قتل ساختگی ارکادی بابچنکو مثل یک مائده آسمانی امروز به کمک روسیه آمده است تا با زیر سوال بردن تمام این گزارشات و پرونده ها خواستار تحقیقات مستقل، ارائه اطلاعات شفاف، سپردن مسئولیت به کمیته های تحقیق مشترک و رسیدگی به آن ها در دادگاه های بی طرف بین المللی شود. سناریویی که در اوکراین برای بدنام کردن همسایه شرقی و احتمالا به راه انداختن یک موج تنبهی بین المللی مثل پرونده کاملا مشکوک اسکریپال در بریتانیا گردید امروز با اشتباه محاسبه بزرگ مقامات اوکراینی، موجب محکومیت کی یف و حتی شکستن باور عمومی در مورد دیگر پرونده های علیه روسیه شده است. بدون تردید بخش بزرگی از عصبانیت مقامات اروپایی از همتایان اوکراینی خود نیز به دلیل همین بی اعتبار شدن موج تبلیغاتی و پرونده سازی های خاصی است که در پشت آن اهداف سیاسی و ژئوپلتیک دنبال می شود و امروز تا حدودی تاثیر خود را از دست داده است. از آنجا که موضوع اوکراین از سال ۲۰۱۴ بزرگترین مشکل در روابط بین روسیه و اتحادیه اروپایی بوده است با افشای این سناریوی ساختگی دیگر در بین افکار عمومی و حتی بسیاری از سیاستمداران اروپایی حساسیت خود را از دست می دهد و کسی از اطلاعاتی که از کی یف می رسد اعتماد نخواهد کرد. همین موضوع می تواند کمک کند تا جنگ سردی که هم اکنون بین مسکو و بروکسل رقم خورده است تا حدودی فروکش کند و در شرایطی که روابط اتحادیه اروپایی با آمریکا به عنوان اصلی ترین حامی دولت ملی گرای اوکراین، که بنا به دلایل عدیده دچار اخلال شده است، تشدید گردیده و راه برای نزدیکی بیشتر اروپا و روسیه باز شود.
۱۱/۳/۹۷
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
اردشیر زارعی قنواتی نویسنده و روزنامه‌نگار؛ روشنفکر و فعال سیاسی، تحلیل‌گر سرشناس ایرانی در حوزه‌ی مسایل سیاسی و بین‌الملل است. از او مقالات فراوانی در نشریات ایران از جمله شرق و اعتماد و سایتهای معتبر خارج از کشور منتشر شده‌است.
